Απολογισμός του 4ου συνεδρίου της ΕΣΔΙΑΠΟΚ: Πολιτιστικός Τουρισμός & Βιώσιμη Ανάπτυξη

Στέλιος Λεκάκης

Έλενα Παπαγιαννοπούλου

Την Παρασκευή 2 και το Σάββατο 3 Νοεμβρίου 2018 πραγματοποιήθηκε το τέταρτο συνέδριο της Εταιρείας Συμβούλων Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς στον φιλόξενο χώρο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων, με την υποστήριξη της MONUMENTA και του Archaeology & Arts.

Ακολουθώντας το νήμα από το τρίτο συνέδριο, όπου συζητήσαμε σχετικά με τις παγκόσμιες προκλήσεις στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και εξετάσαμε πώς αυτές ανιχνεύονται και αντιμετωπίζονται στην Ελλάδα, στο τέταρτο συνέδριο εστιάσαμε στο θέμα του πολιτιστικού τουρισμού και της βιωσιμότητας, το οποίο και αναδείχθηκε επικρατέστερο στην ανοιχτή διαδικτυακή ψηφοφορία που προηγήθηκε για το θέμα του συνεδρίου.

Μετά από δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος, οι επιλεγείσες ομιλίες οργανώθηκαν σε τέσσερις συνεδρίες που χωρίστηκαν στις δύο ημέρες του συνεδρίου.

Στην πρώτη συνεδρία (Μελέτες περίπτωσης στον πολιτιστικό τουρισμό: Προοπτικές και βιωσιμότητα) εξετάστηκαν: Το φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου από την Κ. Χατζηπαναγιωτίδου, το Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας και το Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου από την ομάδα του πeripatos (Μ. Μάγουλα, Μ. Νάσιου, Β. Παπαδοπούλου, και Ε. Πελεντρίδου) αλλά και η έννοια της τοπικότητας (localhood) από τη Μ. Ζολώτα, με κοινό άξονα τη σημασία των υποδομών αλλά και των ανοιχτών προοπτικών για την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος στην Ελλάδα, μέσα από προσεκτικό σχεδιασμό.   

Η ιδιωτική πρωτοβουλία διαμορφώνει συστηματικά το πεδίο του πολιτιστικού τουρισμού στην Ελλάδα. Πώς όμως λειτουργεί και πόσο εμπλέκεται στη διαμόρφωση του τελικού προϊόντος; Στη δεύτερη συνεδρία (Πολιτιστικός Τουρισμός και Ιδιωτική Πρωτοβουλία) εξετάστηκαν το εντυπωσιακό έργο της μετάβασης της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας στο ΚΠΙΣΝ (2015-2018) (Ι. Ελμαλόγλου, Γ. Αγγελάκη, Σ. Ξυδιά), ο ρόλος των νέων τεχνολογιών στον πολιτιστικό τουρισμό (Δ. Παπαθανασίου-Τσουρτ, Β. Λαοπόδης) αλλά και o πληθοπορισμός (crowdsourcing) ως εργαλείο ανάπτυξης σχετικών έργων (Ε. Παυλίδου, Α. Καλογερέσης). 

Η πρώτη ημέρα ολοκληρώθηκε με μια ευρεία συζήτηση για την πολιτιστική διαχείριση στην Ελλάδα (Στ. Λεκάκης), που εξελίχθηκε σε έναν ενδιαφέροντα διάλογο σχετικά με τα προβλήματα και τη δυναμική του πεδίου αλλά κυρίως τον ρόλο του Υπουργείου Πολιτισμού και άλλων συμμετεχόντων (Εκκλησία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Πανεπιστήμια, τουριστικοί πράκτορες) στη διαμόρφωσή του στην Ελλάδα.

Το Σάββατο, η συζήτηση ξεκίνησε δυναμικά στη συνεδρία με τίτλο «Πολιτιστική Διπλωματία και Τουρισμός», όπου παρουσιάστηκαν ο ρόλος του μουσείου στον χώρο (Α. Τζαναβάρα, Θ. Φιλάνδρα), θεωρητικές προσεγγίσεις του πεδίου (Μ. Σιεχατέ) αλλά και γενικότερα ο ρόλος αυτού του νέου τομέα της πολιτιστικής διαχείρισης, που ουσιαστικά οργανώνει τους συμμετέχοντες και το περιβάλλον της επικοινωνίας τους γύρω από τα πολιτιστικά αγαθά.

Τη συζήτηση συνέχισαν οι Σ. Τουλούπα και Μ. Σκανδάλη με ανταποκρίσεις από το πεδίο της μάχης του (πολιτιστικού) τουρισμού, από την οπτική των επαγγελματιών του τουρισμού, με όλα εκείνα που μας λυπούν αλλά και τους τρόπους με τους οποίους αυτά συνδέονται με την προβληματική πολιτική της χώρας για τον πολιτισμό-τουρισμό.

Παρόλα αυτά, επιμέρους οπτικές στον χώρο φαίνεται να ανθούν, όπως παρουσιάστηκαν στην τελευταία συνεδρία, με τίτλο «Ειδικά Θέματα Θεματικού Τουρισμού», με τη συμμετοχή του Ι. Παπαδημητρόπουλου (πολιτιστική διαχείριση, τουρισμός και φαντασία), της Π. Αντωνιάδου (τμηματοποίηση της αγοράς ως στοιχείο ανάπτυξης στρατηγικού σχεδιασμού), της Ε.Σ. Γαβριήλ (θρησκευτικός τουρισμός στην Τουρκία), και της Μ. Μαστοράκη (Folk design).

Η δεύτερη ημέρα του συνεδρίου ολοκληρώθηκε με μια συνολική συζήτηση για τον πολιτιστικό τουρισμό στην Ελλάδα στο εμμένον πλαίσιο της οικονομικής ύφεσης, με καλές και προβληματικές πρακτικές που οργανώνουν στα μάτια των επισκεπτών ένα αγαθό-προϊόν τελείως διαφορετικό από τις προθέσεις των επίσημων και ανεπίσημων διαχειριστών της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα.

Τα ετήσια συνέδρια της ΕΣΔΙΑΠΟΚ αποτελούν έναν από τους σταθερούς θεσμούς συζήτησης θεμάτων πολιτιστικής διαχείρισης στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία, εμπλουτίζοντας τον Κύκλο ομιλιών και εργαστηρίων που πραγματοποιείται συστηματικά κάθε χρόνο. Κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό, θα λέγαμε ότι στα συνέδρια της ΕΣΔΙΑΠΟΚ έχουν συμμετάσχει μέχρι σήμερα πάνω από 700 άτομα (πολλαπλάσια αν μετρήσει κανείς και την αναπαραγωγή των ομιλιών μέσω του καναλιού μας στο YouTube), παρακολουθώντας ομιλίες 60 περίπου ομιλητών πάνω σε ένα ευρύ αλλά ειδικευμένο φάσμα θεμάτων που αφορά τη διαχείριση μνημείων και σύγχρονου πολιτισμού στην Ελλάδα.

Πρόθεση της ΕΣΔΙΑΠΟΚ είναι να εξακολουθήσει να εμπλουτίζει αυτόν τον θεσμό, φέρνοντας τον πιο κοντά στις ανάγκες των συμβούλων διαχείρισης που δραστηριοποιούνται ή σκοπεύουν να δραστηριοποιηθούν στη χώρα και στο εξωτερικό και συνεχίζοντας τη συζήτηση για την πολιτιστική διαχείριση στην Ελλάδα.

Το ΔΣ και τα μέλη της ΕΣΔΙΑΠΟΚ θα συνεχίζουν να εργάζονται μεθοδικά για αυτόν τον σκοπό, παρεμβαίνοντας στον δημόσιο λόγο και προβάλλοντας καλές πρακτικές για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ελλάδα.     

Η φωνή και η στήριξη των νέων συναδέλφων έχει ιδιαίτερο βάρος και σημασία για εμάς. Άλλωστε, σκοπός της ΕΣΔΙΑΠΟΚ είναι να φέρει κοντά όλες τις παραγωγικές μονάδες και να δώσει φωνή σε εκείνες/ους που ασχολούνται με τον κλάδο της διαχείρισης και αναζητούν ένα βιώσιμο μέλλον τόσο σε επιστημονικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Πληροφορίες σχετικά με την εγγραφή νέων μελών είναι διαθέσιμες εδώ.

Αν παρακολούθησατε το συνέδριο, βοηθήστε μας να γίνουμε καλύτεροι εδώ.

Επικοινωνία με την ΕΣΔΙΑΠΟΚ: esdiapok@gmail.com

Fb: https://www.facebook.com/esdiapok/

Twitter: https://twitter.com/esdiapok

YouTube: https://www.youtube.com/channel/UCfwSbsJHfkouIfOvPGtEyoQ